Artist statement

Wat zagen we voordat we zeiden: ‘Dit is landschap?’

Is niet ieder landschap een ‘mensschap’?

De term ‘landschap’, hoe goed bedoelt ook, heeft voor mij al iets beperkends en bezitterigs. Landschap, net zoals ‘milieu’ neigt naar koloniseren. Het wordt in beslag genomen, ontdaan van een mythe, van niet – kennen. Met deze termen gaat de mens bepalen wat er mee zal gebeuren wat in onze tijd betekent: wat het ons tot nut zal zijn. Wat een gevolg is van begrippen als ‘natuur’ en ‘landschap’ waarmee we onszelf daar buiten plaatsen.
Voor een betrokkenheid, moet ik afstand kunnen houden, waarnemen, verbazen om wat ik zie en dàt ik zie.

Mogelijk dat ik iets zoek naar wat zich ‘voor het landschap bevond’. Een opnieuw verwonderen. Ik ben er eigenlijk niet zo zeker van, of wil er niet zeker van zijn. Een fotografie waarin het antropoceen niet zichtbaar is. Mogelijk dat ik daarom ook geen mensen in mijn foto’s wil. Voor mijn fotografie wordt veel gelopen. Het verblijven in de natuur is bepalend. Ik houd van de relatie tussen de materialiteit (stenen, gras, water, kou en warmte, etc) en het mysterie of bedreigende van de natuur. Om dit te doen moet ik mijzelf verwijderen uit de lawaaierige wereld waarin deze relatie en het belang ervan verloren zijn gegaan.

Hieruit is het fotograferen in de schemer ontstaan.
Wat me boeit is het deel van de nacht vlak voordat de ochtend aanbreekt, een soort tussentijd. Alles lijkt dan stil te staan en veel is met het blote oog niet zichtbaar. De camera registreert echter meer door een lange sluitertijd. De structuur, het land, de schaduw die er blijkbaar toch is, zijn anders dan overdag. De tijd die langzaam wordt opgestart wanneer langzaam het licht van achter de aarde zichtbaar wordt, de stilte voordat het lawaai van de dag weer losbarst. Met het daglicht begint ook de tijd weer te lopen.

Ik fotografeer bijna mijn hele leven. Ik had altijd een onderwerp, een duidelijk ‘ding’ dat ik in mijn zoeker kon plaatsen. Door het reizen in de afgelopen jaren door voornamelijk Schotse landschappen is mijn werkwijze veranderd. In mijn pogingen om het landschap te fotograferen ontdekte ik dat het geen ‘dingheid’ bezit dat je als zodanig kunt vastleggen. Ik wil iets fotograferen dat misschien niet zichtbaar is. Het besef hiervan bracht nuttige onzekerheid en een meer intuïtieve benadering met zich mee. Het is vooral het belang van de vraag die mij drijft en een foto kan een tijdelijk antwoord zijn in een eindeloze reis.

Veel van het (menselijk) leven is verborgen. Kun je dit door middel van fotografie zichtbaar of voelbaar maken? Wat zagen we voordat we zeiden “dit is een berg, dit is een dal, dit is een rivier”? Wat is landschap; wat zien we als er geen landschap is?

“Zou het landschap alleen een uiterlijke, decoratieve en onderhoudende functie van ‘aangeklede ruimte’ hebben binnen die zo door spiritualiteit doordesemde kunst?”
B. Bakker – Landschap en Wereldbeeld

Het afbeelden in zwart wit foto’s is een logisch gevolg, het ‘echte’ suggererende van kleuropnames ongewenst.

Formaat doet er toe. Het medium ook. Ik zou niet weten wat er nog overblijft van een grootformaat print met een reductie als op instagram. Ik wil ze daar niet hebben. De oppervlakkigheid, de snelheid, de afstandelijkheid en het minuscule glazen schermpje, het staat me allemaal tegen.

Natuurlijk is het paradoxaal,
en enige ijdelheid,
om iets te willen vastleggen dat zich niet laat zien.